Tlen jest niezbędnym elementem do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Każda tkanka ciała stworzona jest z niezliczonej ilości komórek, wewnątrz których zachodzą procesy oddychania komórkowego. To właśnie za nie odpowiedzialny jest tlen. Pozwala on wytwarzać energię niezbędną do poprawnego funkcjonowania mózgu, pracy serca, mięśni i krwi, która rozprowadza składniki odżywcze do poszczególnych obszarów organizmu. Saturacja krwi tętniczej określa nasycenie krwi tlenem, a jego poziom mówi nam, czy organizm jest odpowiednio dotleniony.
Czym jest saturacja krwi?
Niedotlenione narządy mogą podtrzymać funkcjonowanie fizjologiczne do trzech minut. Aby tlen mógł być odpowiednio dostarczany do każdego zakamarka organizmu, niezbędna jest prawidłowa ilość hemoglobiny, składającej się z czterech grup hemowych. W każdej z grup znajdują się atomy żelaza odpowiedzialne za wiązanie tlenu. Podczas procesu oddychania, tlen w pęcherzykach płucnych wiąże się z hemoglobiną, która następnie doprowadza go do każdej tkanki w organizmie. Wynik saturacji krwi wskazuje poziom dotlenienia lub niedotlenienia organizmu, który podawany jest w procentach, a oznacza się go symbolem SpO2.
Jak wygląda pomiar saturacji krwi?
Badanie poziomu saturacji krwi odbywa się za pomocą pulsoksymetru. Najpopularniejszym urządzeniem do pomiaru nasycenia hemoglobiny tlenem jest
pulsoksymetr napalcowy (w formie klamry), jednak pomiar można wykonać, nakładając urządzenie także na czubek nosa lub małżowinę uszną.
Jak działa pulsoksymetr?
Każdy pulsoksymetr wyposażony jest w czujnik pochłaniający promieniowanie światła czerwonego i podczerwonego wytwarzanego przez czerwone krwinki. Urządzenie mierzy powracający sygnał, określając poziom saturacji krwi. Właściwości optyczne hemoglobiny utlenowanej i odtlenowanej różnią się, a ich ocenienie pozwala odczytać nasycenie tlenem hemoglobiny w organizmie.
Na który palec założyć pulsoksymetr?
Aby badanie pulsoksymetrem napalcowym przebiegło pomyślnie, należy założyć go na palec wskazujący lub środkowy w taki sposób, aby paznokieć znajdował się u góry. Podczas badania należy pamiętać o nieporuszaniu się. Warto mieć na uwadze to, że lakier na paznokciach, hybryda lub paznokcie żelowe mogą zakłócić prawidłowe odczytanie wartości. Przed przystąpieniem do badania warto również zadbać o sprawdzenie temperatury ciała, aby uniknąć nieprawidłowości.
Zbyt zimne kończyny mogą przesłać nieprawidłowe informacje ze względu na skurcz naczyń krwionośnych w opuszkach.
Zalety pulsoksymetru
Do jednej z głównych zalet badania przeprowadzanego pulsoksymetrem należy zaliczyć czas wykonania pomiaru, który trwa około 7 sekund. Co więcej, pulsoksymetr pozwala zbadać nie tylko saturację krwi. Nowsze urządzenia mogą dodatkowo dokonać badania parametrów życiowych takich jak pomiar tętna czy indeksu perfuzji. Warto wspomnieć, że pulsoksymetr jest małym, lekkim i wygodnym w użytkowaniu narzędziem, zazwyczaj zasilanym zwykłymi bateriami, co pozwala mieć je zawsze przy sobie, bez konieczności wizyty u lekarza. Takie rozwiązanie pozwala mierzyć poziom tlenu we krwi w domu. Niektóre urządzenia wyposażone są w funkcję inteligentnego wyłączania po określonym czasie od wyjęcia palca lub zdjęcia pulsoksymetru z ciała, co zaoszczędza baterię i żywotność urządzenia
Jak odczytać wyniki pomiaru saturacji pulsoksymetrem?
Poziom saturacji określany jest procentowo. Po badaniu na ekranie urządzenia wyświetli się konkretna wartość, którą następnie trzeba odczytać, sprawdzając, czy mieści się ona w granicach normy dla badanego pacjenta. Normy saturacji określane są ze względu na wiek pacjentów, a także w oparciu o przebywane aktualnie choroby lub dokumentację medyczną przeszłych chorób.
Pulsoksymetr napalcowy E1067
Normy saturacji
Prawidłowa saturacja jest podstawą funkcjonowania całego organizmu, a jej wartość w normie świadczy o braku powodów do zmartwień. Jakie są normy saturacji u osób w poszczególnym wieku?
Saturacja u noworodka
Poziom saturacji u noworodków mierzony jest przez około dwie lub trzy minuty. Odpowiednia wartość w pierwszych dniach życia dziecka wynosi 95% lub więcej. Wynik poniżej normy świadczyć może o niedotlenieniu organizmu, co skutkować może trwałymi uszkodzeniami narządów. W takim przypadku dziecko poddawane jest natychmiastowej tlenoterapii.
Saturacja u dzieci i młodzieży
U dzieci i młodzieży prawidłowa saturacja wynosi tak jak w przypadku noworodków, 95% lub więcej. Spadek poniżej tych norm jest sygnałem do konsultacji z lekarzem i podjęcia decyzji o dalszym leczeniu.
Saturacja u osób dorosłych
Poziom saturacji u osób dorosłych wynosi 95% i więcej, jednak należy pamiętać, że w przypadku osób starszych (szczególnie po 70. roku życia) poziom tlenu we krwi wynosić może 93-94%. Na normę wpływa również sposób życia pacjenta - przykładowo u palacza saturacja może kształtować się na poziomie 92-93%. Co więcej, na ustalenie normy wpływają również choroby, takie jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP), choroby układu oddechowego, czy choroby prowadzące do niewydolności oddechowej, takie jak astma, bezdech senny czy odma opłucnowa.
Spadek saturacji poniżej norm
Każdy spadek saturacji, który nie kształtuje się w granicach norm, jest powodem do konsultacji z lekarzem i świadczy o nieprawidłowościach. Niska saturacja może wiązać się z poważnymi chorobami, prowadzącymi do zagrażającej życiu niewydolności oddechowej.
Saturacja poniżej 90% jest już poważnym zaburzeniem, które wymaga tlenoterapii pod okiem lekarza.Niska saturacja - objawy
Do pierwszych objawów saturacji poniżej 90% zalicza się zmęczenie, senność, trudność w pokonywaniu krótkich dystansów, duszności, a następnie niewydolność oddechową, utrudniająca nabranie powietrza i swobodne oddychanie.
Niską saturację cechują ogólne osłabienie, wypadanie włosów, blada cera, łamliwe paznokcie, czy problemy z koncentracją. Na niską saturację mogą wpływać takie choroby jak astma, POCHP, infekcje układu oddechowego, wrodzone wady serca czy nawet zatrucie tlenkiem węgla. Każda z chorób wymaga konsultacji pacjentów z lekarzem i ustalenia indywidualnego planu leczenia.
Jak zwiększyć saturację?
Aby zwiększyć poziom tlenu we krwi, warto zastosować kilka zmian w codziennym życiu, które pozwolą uniknąć skutków niedotlenienia, takich jak niewydolność oddechowa czy zatrzymanie funkcji fizjologicznych narządów.
Podstawowym sposobem na zwiększenie saturacji jest oddychanie samymi ustami lub za pomocą przepony. Takie ćwiczenia pozwolą dostarczyć więcej tlenu do organizmu i usprawnić pracę serca. Kolejnym sposobem jest aktywność fizyczna. Aby zwiększyć nasycenie krwi tlenem, wystarczą krótkodystansowe, spokojne spacery. Z czasem można zastosować intensywniejsze treningi. Ważną czynnością jest wietrzenie pomieszczeń, w których spędza się najwięcej czasu, w celu zapewnienia sobie świeżego powietrza. Co więcej, warto wzbogacić dietę w składniki ułatwiające przyswajanie tlenu w organizmie. Są to na przykład: awokado, oliwa z oliwek, kakao, czy granat.
Pulsoksymetr i COVID-19
Warto zaznaczyć, że pulsoksymetr jest doskonałym narzędziem do kontrolowania stanu zdrowia podczas przebywania choroby COVID-19, którą można zdiagnozować, m.in. wykorzystując domowe
testy COVID-19. Według lekarzy w czasie trwania SARS-CoV-2 może dojść do tzw. cichej hipoksji - nieodczuwania niedotlenienia organizmu. Dzięki regularnym badaniom poziomu nasycenia krwi tlenem w organizmie można zapobiec powikłaniom wynikającym z niedotlenienia.
Podsumowanie
Prawidłowy poziom nasycenia krwi tlenem pozwoli uniknąć stanu zagrożenia życia. Warto więc go kontrolować, wykonując regularne pomiary w domu lub podczas kontroli u lekarza. Zadbanie o saturację krwi i utrzymywanie jej w normie pozwoli cieszyć się zdrowiem przez długi czas.
