W przebiegu RZS najczęściej obserwowane są zmiany obejmujące stawy nadgarstkowe oraz stawy paliczkowe dłoni i stóp. Choroba
charakteryzuje się symetrycznym zapaleniem stawów - zmiany chorobowe obejmują te same stawy po obu stronach ciała.
Należy pamiętać, że nieleczone reumatoidalne zapalenie stawów może prowadzić do poważnych konsekwencji - wywołuje ono układowe zapalenie naczyń, zapalenie osierdzia, osteoporozę, zapalenie opłucnej i wiele innych zmian w narządach wewnętrznych.
Proces zapalny może doprowadzić do całkowitej destrukcji stawów. Dlatego też, w razie wystąpienia objawów, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem i podjąć leczenie, które powinniśmy wspierać bezpiecznymi w działaniu suplementami, takimi jak
Bivanol.
Reumatoidalne zapalenie stawów - przyczyny
Etiopatogenezę reumatoidalnego zapalenia stawów trudno jest jednoznacznie określić, prawdopodobnie choroba rozwija się w wyniku współistnienia kilku czynników.
Czynniki genetyczne
Choć badania potwierdzają, że skłonności do występowania RZS mogą być dziedziczne, to jednak
samo posiadanie obciążenia genetycznego nie przesądza o jej przyszłym wystąpieniu. Ryzyko zachorowania u dzieci chorych rodziców wzrasta 2 - 5 - krotnie. Aby choroba się rozwinęła, muszą zaistnieć równocześnie inne okoliczności, szacuje się bowiem, że czynniki genetyczne mają od 40 do 60% udziału w rozwoju choroby.
Defekty układu immunologicznego
Zaburzenia immunologiczne stanowią wspólny mianownik dla występowania wszystkich chorób autoimmunologicznych, a reumatoidalne zapalenia stawów do tej grupy należą.
Układ odpornościowy z nieznanych jeszcze powodów kieruje limfocyty T i B do walki z komórkami ciała i wywołuje objawy zapalenia błony maziowej w stawach.
Inne czynniki
Istnieje szereg innych
czynników, które mogą przyczyniać się do wystąpienia reumatoidalnego zapalenia stawów:
- infekcje wirusowe i bakteryjne - za istotne czynniki zachorowania uważa się wirusy CMV i EBV, nieprawidłowy skład mikroflory jelitowej z przerostem bakterii z rodzajów Mycoplasma oraz Clostridium perfringens, oraz zakażenia jamy ustnej bakteriami Porphyromonas gingivalis wywołującymi paradontozę;
- czynniki środowiskowe - palenie papierosów, długotrwały stres, nadmierny wysiłek fizyczny podnoszą ryzyko zachorowania na RZS;
- płeć - na reumatoidalne zapalenie stawów choruje około 3- krotnie więcej kobiet niż mężczyzn.
Reumatoidalne zapalenie stawów - objawy
Objawy reumatoidalnego zapalenia stawów rozwijają się dość powoli i są na tyle niecharakterystyczne, że początkowo trudno jest postawić właściwą diagnozę. Najpierw pojawiają się bóle stawowe i niewielkie obrzęki - zwykle jednego stawu w dłoni lub stopie. To właśnie wtedy pacjenci sięgają po dostępne w aptekach
leki na stawy.
Początkowe objawy RZS obejmują
uczucie osłabienia, przemęczenia, nawracające stany podgorączkowe bez innych oznak infekcji, nadmierną potliwość, osłabienie łaknienia i w konsekwencji - spadek masy ciała.
Przebieg choroby na późniejszych, bardziej zaawansowanych etapach,
jest bolesny, a jego konsekwencje - nieodwracalne. Pojawiają się guzki reumatoidalne, zapalenie stawów (symetryczne) obejmujące najpierw stawy dłoni i stóp, a następnie skoków i łokci, barków oraz kręgów szyjnych. Stopniowej degradacji ulegają chrząstki stawów objętych procesem zapalnym, co powoduje silne dolegliwości bólowe, a pacjent odczuwa sztywność stawów (szczególnie charakterystyczna jest poranna sztywność stawów).
Trzeba jednak pamiętać, że w reumatoidalnym zapaleniu stawów zmiany obejmują nie tylko same stawy, ale również inne tkanki i narządy. Do pozastawowych objawów i powikłań choroby zaliczyć należy więc
włóknienie tkanki płuc, zapalenia naczyń krwionośnych, zaniki mięśni, zapalenia ścięgien, ból mięśni, obrzęk tkanek miękkich, liczne zmiany w narządach.
Zajęcie stawów przez stany zapalne ma
silnie negatywny wpływ na komfort życia i sprawność ruchową pacjenta - ból i sztywność stawów uniemożliwiają mu prowadzenie normalnych aktywności, stawy są szczególnie wrażliwe na ucisk. Z czasem upośledzenie funkcji i zakresu ruchomości stawów staje się nieodwracalne.
W przebiegu choroby
pojawiają się okresy zaostrzenia i remisji. W trakcie zaostrzenia objawów choroby stawy są bardzo bolesne i sztywne, a pacjent odczuwa silne osłabienie. Postęp choroby bywa gwałtowny, a chore stawy zaczynają się w charakterystyczny sposób wykręcać. Potem pacjent obserwuje tymczasowe ustąpienie objawów choroby.
Rozpoznanie reumatoidalnego zapalenia stawów
Na początku choroby bardzo trudno jest rozpoznać reumatoidalne zapalenie stawów, gdyż wczesny przebieg choroby jest niecharakterystyczny, choć
aktualne kryteria diagnostyczne pozwalają na coraz wcześniejsze postawienie trafnej diagnozy, jeszcze zanim zapalenie stawów spowoduje ich degradację. Wczesne rozpoznanie choroby pozwala na dłuższe zachowanie sprawności pacjenta, a nowoczesne leki modyfikujące przebieg choroby skutecznie hamują niszczenie stawów.W procesie diagnostycznym RZS lekarz zleca pacjentowi
wykonanie badań laboratoryjnych, min.:
- wskaźnik zapalny CRP - to tak zwany wskaźnik ostrej fazy. Jest wysoki w czasie fazy zaostrzenia choroby, przy remisji może wrócić do normy. Trzeba jednak wiedzieć, że sam podwyższony wskaźnik CRP wskazywać może inne choroby zapalne, jak choćby przeziębienie. Zmiany jego poziomu są natomiast cenną z punktu widzenia kontroli przebiegu choroby informacją;
- czynnik RF - to tzw. czynnik reumatoidalny, który obecny jest u nawet 80% chorych na RZS, ale także u chorych na inne choroby reumatyczne (a nawet u części zdrowych osób);
- Anty-CCP/ACPA - przeciwciała swoiste dla choroby RZS; mogą pojawić się przed wystąpieniem pierwszych objawów reumatoidalnego zapalenia stawów.
Jeśli wyniki powyższych badań zaniepokoją lekarza, zleci on dodatkowe badania obrazowe - przede wszystkim wykonanie
zdjęć RTG i, ewentualnie, rezonansu magnetycznego oraz USG podejrzanych stawów (lub tomografii komputerowej w przypadku kręgów szyjnych).
Leczenie RZS
W leczeniu RZS stosuje się metody farmakologiczne oraz niefarmakologiczne, które hamują i łagodzą objawy choroby oraz ułatwiają pacjentowi codzienne funkcjonowanie. Choć leczenie farmakologiczne pozwala skutecznie opanować stany zapalne, to należy pamiętać, że całkowite wyleczenie RZS nie jest możliwe.
Farmakoterapia i rehabilitacja
W leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów stosuje się
trzy rodzaje leków:
- leki modyfikujące przebieg RZS - celem ich stosowania jest zapobieganie zmianom destrukcji stawów związanym z reumatoidalnym zapaleniem stawów;
- leki biologiczne - podane w pierwszych fazach choroby, mogą skutecznie zapobiegać uszkodzeniom stawów poprzez hamowanie odpowiedzi zapalnych w ich obrębie. Mają najwyższą skuteczność podawane razem z lekami należącymi do pierwszej grupy;
- niesteroidowe leki przeciwzapalne i glikokortykoidy - celem ich stosowania jest powstrzymywanie procesów zapalnych i łagodzenie bólu. Leki przeciwbólowe należy przyjmować jedynie w fazie zaostrzenia objawów, nie mogą być stosowane długotrwale.
Istotnym elementem leczenia jest rehabilitacja, która pomaga zachować sprawność stawów, zmniejszyć ich bolesność i sztywność oraz ograniczyć ból. Wśród zabiegów stosowanych w rehabilitacji pacjentów cierpiących na RZS wymienić należy krioterapię oraz zabiegi z użyciem lasera i ultradźwięków.
Dieta w RZS
Pacjentom zmagającym się z RZS warto zarekomendować także leczenie niefarmakologiczne jako uzupełnienie terapii lekowej. Najważniejszym jej elementem jest
stosowanie diety przeciwzapalnej bogatej w antyoksydanty, polifenole i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Powinna być ona bogata w warzywa, owoce, nasiona roślin strączkowych i ryby oraz zdrowe tłuszcze, np. oliwę z oliwek i oleje tłoczone na zimno.
Warto znacznie
ograniczyć natomiast spożycie nabiału, czerwonego mięsa i białej mąki - wszystkie one działają prozapalnie i mogą zaostrzyć przebieg choroby. Ograniczyć należy także palenie tytoniu i spożycie alkoholu - najlepszym rozwiązaniem będzie całkowita rezygnacja z używek.
RZS to autoimmunologiczna, zapalna choroba stawów. Choć prawdopodobieństwo zachorowania na nią jest niewysokie (diagnozuje się ją u ok. 2% Polaków), to jednak warto znać jej pierwsze symptomy i odpowiednio wcześnie zgłosić się do lekarza. Obecnie można skutecznie ograniczyć destrukcyjny wpływ choroby na organizm pacjenta.
