Jednym z podstawowych badań zlecanych pacjentom zmagającym się z problemami z funkcjonowaniem układu krążenia, jest badanie poziomu trójglicerydów we krwi. W jakim celu się je wykonuje i jak należy interpretować jego wyniki? Czy podwyższony poziom trójglicerydów jest powodem do zmartwienia? W jaki sposób można go obniżyć? Oto wszystko, co warto wiedzieć na ten temat.Czym są trójglicerydy i jakie są ich prawidłowe wartości?
Trójglicerydy są organicznymi związkami chemicznymi, estrami kwasów tłuszczowych i glicerolu, które stanowią jeden z podstawowych budulców tkanki tłuszczowej organizmu. Podobnie jak wolne kwasy tłuszczowe,
stanowią źródło energii dla niego - część z nich jest zużywana na bieżąco, a część magazynowana właśnie w postaci tkanki tłuszczowej podskórnej, dlatego też pełnią istotną rolę w termoregulacji ciała. Trzeba jednak pamiętać, że nadmiar komórek tłuszczowych odkłada się również wokół narządów wewnętrznych powodując ich tzw. stłuszczenie.
Prawidłowy poziom trójglicerydów wynosi na czczo (min. 10 godzin po ostatnim posiłku) poniżej 150 mg/dl, natomiast mierzony po spożyciu posiłku - nie więcej niż 170 mg/dl. W przypadku osób, u których wartość ta wynosi powyżej 200 mg/dl, wdraża się diagnostykę hipertrójglicerydemii.
Wysoki poziom trójglicerydów - jakie mogą być jego przyczyny?
Na wzrost stężenia trójglicerydów ma wpływ wiele czynników, do których
zaliczyć należy przede wszystkim:
- niezdrowy tryb życia obejmujący niewłaściwą dietę obfitującą w tłuste mięsa i węglowodany;
- brak ruchu, który pozwala się tłuszczowi odkładać w organizmie, zwłaszcza w połączeniu z tłustą i wysoko węglowodanową dietą;
- spożywanie alkoholu - badania wskazują na wyraźny wpływ spożywania alkoholu na wzrost poziomu trójglicerydów we krwi;
nadwaga i otyłość brzuszna;
- cukrzyca typu 2.;
- czynniki genetyczne - predyspozycje do gromadzenia kwasów tłuszczowych pod postacią tkanki tłuszczowej mogą być oczywiście jednym z czynników ryzyka, jednak zwykle prowadzenie zdrowego stylu życia wystarcza, aby uniknąć podniesienia poziomu trójglicerydów w organizmie.
Wysoki poziom trójglicerydów we krwi - objawy i konsekwencje
Jednym z czynników, które sprawiają, że podwyższone trójglicerydy są tak niebezpieczne, jest fakt, iż
stan ten nie daje żadnych objawów. Może więc zostać zdiagnozowany tylko w czasie kontrolnych badań - tak zwanego lipidogramu.
Dlatego tak istotne jest, aby każda osoba po dwudziestym roku życia, u której nie ma ryzyka chorób sercowo - naczyniowych, zgłaszała się na takie badania
do swojego lekarza rodzinnego co 5 lat. Natomiast osoby, u których trójglicerydy na czczo wyniosły w ostatnim badaniu powyżej 150 mg/dl, powinny zgłaszać się na kontrolę częściej, zgodnie z zaleceniem lekarza.
Podwyższone stężenie trójglicerydów
może mieć poważne konsekwencje dla życia i zdrowia. Wymienia się tu przede wszystkim:
- podwyższone ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia - zawału serca, choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu,
- ostre zapalenie trzustki,
- uszkodzenie wątroby,
- miażdżyca,
- nadciśnienie tętnicze,
- rozwój zespołu metabolicznego.
Ponieważ
skutki wysokiego poziomu trójglicerydów mogą być tragiczne, warto obniżyć ich poziom jak najszybciej i na stałe. Jak to zrobić?
Jak obniżyć zbyt wysoki poziom trójglicerydów we krwi?
Trójglicerydy (inaczej triglicerydy) można skutecznie zredukować, w pierwszej kolejności diagnozując przyczyny jego podwyższonego stężenia. Zawsze
należy najpierw skontaktować się z lekarzem. Jeżeli uzna on, że przyczyną takiego stanu rzeczy mogą być inne choroby albo przyjmowane przez pacjenta leki, zleci wykonanie odpowiednich badań. Dopiero po wykluczeniu innych chorób można rozpocząć zmianę codziennych nawyków.
Prawidłowa dieta a trójglicerydy
Stężenie trójglicerydów można zacząć obniżać, wprowadzając do swojej diety świeże warzywa i owoce - powinny stanowić około 60% diety, z czego większość warzywa. Trzeba bowiem pamiętać, że
niektóre owoce zawierają cukry proste w dużych ilościach - należą do nich winogrona, liczi, mango czy banany. Zbyt duży udział cukrów prostych może prowadzić do otyłości - lepiej więc jeść te owoce, które mają ich mniej (cytryna, żurawina, malina, arbuz).
Zawarty w warzywach i owocach
błonnik pokarmowy jest ważnym składnikiem diety, który może przyczyniać się do obniżenia w organizmie poziomu nie tylko trójglicerydów, ale także cholesterolu. W dodatku reguluje czynność jelit i pozwala usunąć z nich złogi, regulując rytm wypróżnień.
Dieta dla osób pragnących obniżyć stężenie TG powinna także obejmować zdrowe tłuszcze - oliwę z oliwek, olej rzepakowy i lniany. Należy
zrezygnować ze spożywania nasyconych tłuszczów zwierzęcych i roślinnych, obecnych między innymi w margarynie, maśle, oleju palmowym i kokosowym, a także w czerwonym mięsie.
Unikać należy także smażenia i zastąpić je grillowaniem czy duszeniem na parze Absolutnie
niedozwolone są dania typu fast-food, słone przekąski, ciastka czy gotowe dania, które bardzo podnoszą poziom cholesterolu i zawierają niezdrowe tłuszcze trans.
Na diecie można spożywać produkty zbożowe, pod warunkiem jednak, że wybierzemy
pieczywo i makarony zawierające pełne ziarno. Jeśli ryż - to tylko brązowy. Ponadto warto uzupełnić jadłospis o kasze - jaglaną, pęczak i gryczaną.
Przy podwyższonym poziomie triglicerydów można spożywać mięso, ale tylko wysokiej jakości i chude - indyka, cielęcinę, chudą wołowinę i wieprzowinę. Ważne jest, aby nie były smażone - najlepiej
upiec je z warzywami lub przygotować na grillu bez dodatku tłuszczu. Będąc na diecie, warto spożywać również ryby, które są nie tylko smaczne, ale także stanowią źródło dużych ilości niezbędnych dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu kwasów omega 3 i 6.
Zdrowa dieta to także zdrowe napoje - badania jasno wskazują, że
najlepszym napojem jest woda mineralna lub źródlana. Należy całkowicie zrezygnować z gotowych soków i słodkich gazowanych napojów, a dla urozmaicenia zastąpić je kompotami domowymi lub lemoniadą z sokiem cytryny i listkiem mięty.
Aktywność fizyczna a trójglicerydy
Nie da się prowadzić zdrowego trybu życia i uniknąć chorób bez wprowadzenia nawyku uprawiania codziennej aktywności fizycznej. To wcale nie muszą być forsujące treningi w siłowni czy na pływalni.
Wystarczy każdego dnia wybrać się na półgodzinny spacer, a kiedy poprawi się kondycja - rozpocząć jogging czy wycieczki rowerowe.
Pamiętaj - osoby codziennie uprawiające jakiś rodzaj aktywności ruchowej są zdrowsze.
Obniża się u nich stężenie cholesterolu i triglicerydów we krwi, spada ciśnienie tętnicze, a do tego poprawiają się ich funkcje poznawcze i wzrasta produkcja endorfin, hormonów szczęścia.
Używki a podwyższone trójglicerydy
Wysokie trójglicerydy we krwi to także znak, że należy ograniczyć, a najlepiej całkowicie wyeliminować spożycie alkoholu.
Jest on niebezpieczny nie tylko w kontekście triglicerydów, ale także ostrego zapalenia trzustki, które często wynika z podwyższonego poziomu TG, ale także bezpośrednio ze spożywania napojów alkoholowych.
Podsumowanie
Trójglicerydy w tkance tłuszczowej człowieka pełnią istotną rolę. Kiedy jednak ich poziom zbliża się do granicznego, należy dołożyć wszelkich starań, aby zatrzymać ich wzrost. W początkowej fazie jest to proste. Kiedy jednak rozwinie się hipertrójglicerydemia, może dojść do dramatycznego i nieodwracalnego pogorszenia stanu zdrowia - warto więc temu zapobiec.