Oparzenia to jedne z najczęściej zdarzających się nam urazów. Zwykle dochodzi do nich w czasie przygotowywania posiłków - wystarczy zaledwie chwila rozproszenia. Pojawiające się po oparzeniu wrzątkiem lub gorącym olejem pęcherze powodują ból i pieczenie. Nieprawidłowo pielęgnowane, mogą trudno się goić i pozostawić na skórze blizny. Co zrobić tuż po oparzeniu? Jakie maści i żele przyspieszą gojenie się skóry w miejscu oparzenia? Jak łagodzić ból i czy można przebijać bąble?
Czym są bąble po oparzeniu i jak powstają?
Reakcja skóry na poparzenie może być różna i zależy od temperatury czynnika oraz czasu wystawienia jej na działanie tego czynnika. Bąble powstają, gdy nastąpi uszkodzenie skóry właściwej - to
odwarstwiony naskórek, który tworzy przestrzeń wypełnioną płynem surowiczym chroniącym tkankę skóry przed kontaktem ze środowiskiem zewnętrznym i wspomagającym proces gojenia.
Klasyfikacja stopnia oparzeń
Medycyna wyróżnia
cztery stopnie oparzeń, które wskazują z jak poważnym uszkodzeniem tkanki mamy do czynienia. Oto one:
- I stopień oparzenia - oparzenie objawia się w postaci zaczerwienienia, to powierzchowne uszkodzenie naskórka;
- II stopień - oparzenie obejmuje uszkodzenie naskórka i wierzchniej warstwy skóry właściwej. Skóra początkowo jest zaczerwieniona, po chwili można zauważyć jej obrzęk, a następnie tworzenie się pęcherzy;
- III stopień oparzenia - obejmuje głębokie warstwy skóry właściwej. Skóra może być perłowobiała lub nawet zwęglona;
- IV stopień oparzenia - bardzo głębokie oparzenie, które obejmuje także warstwę podskórną, a nawet tkanki leżące głębiej, np. mięśnie, naczynia krwionośne i nerwy, a nawet kości.
Ocena ciężkości oparzeń dokonywana jest na podstawie stopnia uszkodzeń. Bąble spowodowane są więc przez
oparzenia drugiego stopnia - niezagrażające życiu, ale bardzo bolesne. Najczęściej oparzenia II stopnia to oparzenia termiczne spowodowane wysoką temperaturą (np. gorącą wodą).
Rzadziej zdarzają się natomiast oparzenia elektryczne oraz oparzenia chemiczne (np. kwasem z akumulatora) - wymagają jednak
natychmiastowej interwencji lekarza.
Pierwsza pomoc przy oparzeniach
Skutki oparzenia II stopnia można nieco złagodzić, ale trzeba działać bardzo szybko i w odpowiedni sposób. Zwykle odruchowo polewamy oparzone miejsce lodowatą wodą -
nie wolno jednak tego robić w żadnym wypadku. Skóra doznaje bowiem szoku termicznego, a uszkodzenia mogą się pogłębić.
Wskazane jest więc schładzanie oparzenia letnią wodą przez kilka do kilkunastu minut po oparzeniu. Temperaturę wody można z czasem obniżyć. Skórę wokół oparzonego miejsca warto
zdezynfekować, aby nie doszło do zakażenia rany. Można użyć spirytusu salicylowego lub innego alkoholu, ale - uwaga! - tak, aby nie dotknąć nim samej rany.
Następnie, jeśli na skórze pojawiły się wyraźne zaczerwienienie i opuchlizna z białymi plamami, należy ją
posmarować maścią na oparzenia i zabezpieczyć jałowym opatrunkiem z gazy i bandaża. Nie wolno stosować natomiast waty. W przypadku ran oparzeniowych dobrze sprawdzają się też opatrunki hydrożelowe.
Leczenie oparzeń
Oparzenia II stopnia leczą się przez około 12 - 14 dni. Ważne jest, aby
chronić oparzone miejsca przed zakażeniem stosując opatrunki i przyspieszyć proces gojenia się skóry za pomocą przeznaczonych do tego preparatów.
Preparaty na oparzenia
Maści i żele na oparzenia przyspieszają proces gojenia rany i
minimalizują ryzyko pozostawienia blizny w miejscu uszkodzenia skóry. Do leczenia możemy użyć maści i żeli zawierających:
- pantenol - złagodzi ból towarzyszący oparzeniu i przyspiesza proces leczenia, a kiedy pęcherz z płynem surowiczym pęknie, zabezpiecza przed pozostawieniem blizny. Doskonale nadaje się na oparzenia słoneczne;
- żel hydrokoloidowy - wyprodukowany na bazie wody, utrzymuje prawidłową wilgotność rany po oparzeniu;
- alantoinę - nawilża, regeneruje, działa przeciwzapalnie;
- lanolinę - natłuszcza, odżywia, regeneruje i chroni skórę;
- witaminę E - odżywia i uelastycznia;
- kwas hialuronowy - koi, odświeża, nawilża skórę.
Jakich opatrunków używać przy oparzeniach?
Pęcherz to odwarstwiony naskórek, bardzo wrażliwy na przesuszenie. Aby więc
zapobiec jego przesuszeniu i przedwczesnemu pęknięciu, należy po oparzeniu utrzymywać dobre nawilżenie skóry. Można więc stosować opatrunki hydrożelowe, które przyspieszają gojenie się rany i minimalizują ryzyko pozostawienia przez nią blizny.
Alternatywą dla opatrunku jest utrzymywanie skóry pokrytej pęcherzami w optymalnym nawilżeniu za pomocą wspomnianych wcześniej maści i żeli. Po ich aplikacji warto
zabezpieczyć pęcherz cienkim opatrunkiem z gazy i bandaża, aby chronić ubranie przed zabrudzeniem.
Jak złagodzić ból towarzyszący oparzeniom?
Oparzenie to bardzo bolesny uraz - trzeba pamiętać, że skóra jest silnie unerwiona. Jak poradzić sobie z bólem? Już same żele i kremy na oparzenia mają delikatne
miejscowe działanie uśmierzające. Jeśli jednak odczuwany ból jest nieznośny, można zażyć dostępne bez recepty leki przeciwbólowe z ibuprofenem, paracetamolem lub metamizolem. Warto też zasięgnąć porady lekarza.
Czy bąble po oparzeniu można przekłuwać?
Bąbel stanowi w gruncie rzeczy naturalny opatrunek, który nie dopuszcza do kontaktu uszkodzonej skóry ze środowiskiem zewnętrznym. Zabezpiecza więc ranę po oparzeniu przed zabrudzeniami i zakażeniem, a
płyn surowiczy znajdujący się wewnątrz chroni dodatkowo skórę przed przesuszeniem.
Pęcherzy nie należy więc przekłuwać - jeśli ulegną one uszkodzeniu, leczenie oparzeń niepotrzebnie się wydłuży, wzrośnie też ryzyko powstania blizn.
Pęcherz pęknie samoistnie po około 10 - 14 dniach od oparzenia. W bardziej poważnych przypadkach czas ten wydłużyć się może nawet do miesiąca.
Co zrobić, jeśli pęcherze ulegną uszkodzeniu?
Jeśli przez nieuwagę zdarzy Ci się przebić pęcherz, zdezynfekuj skórę wokół rany jodyną lub alkoholem i zabezpiecz oparzenie jałowym opatrunkiem. Zmieniaj go regularnie i
stale dbaj o nawilżenie rany, stosując żele, kremy i maści na oparzenia. Pamiętaj też, że skóry z przebitego pęcherza nie wolno zrywać - ulegnie ona naturalnemu procesowi wysuszenia i złuszczania.
Podsumowanie
Wystarczy chwila nieuwagi, aby doznać poparzenia wrzątkiem z czajnika, rozgrzanym olejem lub promieniami letniego słońca. I właśnie dlatego, że oparzenia termiczne są tak powszechne, należy znać obowiązujące zasady postępowania - umiejętnie zabezpieczając skórę tuż po wypadku i pielęgnując ją w późniejszym okresie, możesz przyspieszyć proces gojenia i uniknąć przykrych konsekwencji.